“Blockchain nedir” sorusu, son birkaç yıldır hakkında tonlarca makale yazılan bir konu. Özellikle Bitcoin adı verilen sanal paralarla birlikte gündeme gelen blockchain, zaman geçtikçe daha farklı konular çerçevesinde de tartışılıyor. Hemen herkesin aklında mali meselelerle alakalı bir teknoloji odluğuna dair fikir oluşsa da pek çok kullanım alanına sahip.
“Blockchain nedir?” sorusuna, ilk olarak tercümesiyle başlayalım. Türkçe’de de tercümesiyle sık sık kullanılmaya başlandı. Blok Zinciri anlamına gelen kelime, teknolojinin işleyiş mantığına dair ipuçları da veriyor. Fazla teknik bilgiye girmeden, basitçe anlatmaya çalışalım.
Blok Zinciri ya da Blockchain Nedir?
Teknik bir tanım yapmak gerekirse, çeşitli işlem bloklarının zincir yapısıyla bir araya geldiği, şifrelenmiş olsa dahi işlem takibine olanak sağlayan dağıtılmış bir veri tabanı sistemidir. Daha basit şekilde açıklamak gerekirse de aslında hangi amaçla kullandığınıza bağlı olarak adı değişebilen bir veri defteridir. Blockchain’in en önemli farkı, eski veri sistemlerinde veriler belirli bir serverda tutulurken, bu sistemde veriler blok zinciri içerisindeki tüm aygıtlarda tutulur ve herhangi bir değişikliğe imkan tanımaz.
Blockchain teknolojisi, Satoshi Nakamoto takma adını kullanan kişi ya da kişiler tarafından geliştirilmiştir. Hala tam olarak kimliği bilinmeyen Nakamoto, aynı zamanda Bitcoin’in de yaratıcısı.
Blockchain Teknolojisi Nasıl Çalışır?
Sistemin nasıl çalıştığını daha kolay anlatmak için maddeler şeklinde sıralayalım:
- Blockchain, çeşitli işlemler hakkında veriler içeren bir tür günlük ya da elektronik tablodur.
- Her işlem “hash” adı verilen bir çıktı oluşturur.
- Hash, içerisinde karmaşık harf ve sayı dizilerini barındırır.
- İşlemler, kronolojik olarak sıraya dizilir.
- Her bir işlem birbiriyle bağlantılı olarak işlenir. Dolayısıyla hash, önceki işlemlerin değerine göre belirlenir.
- Bir işlemdeki en küçük değişiklik bile yeni bir hash oluşturur.
- Her Blockchain, aynı zamanda birçok bilgisayarlara kopyalanır. Bu bilgisayarlara düğüm denir.
- Düğümler, hashleri inceleyerek işlemde herhangi bir değişiklik olup olmadığını kontrol eder.
- Düğümlerin onayladığı işlemler, bir bloğa yazılır.
- Her blok bir önceki blokla bağlantılı olduğu için blok zincirini oluşturur.
- Her 10 dakikada bir güncellenir.
Blockchain’in Kullanıldığı Alanlar
Blockchain’in sunmuş olduğu kontrol imkanı, şimdiye kadar bir benzeri olmayan güvenlik olanakları sağlamaktadır. Dolayısıyla, sadece sanal paraların üretiminde ya da transferinde değil Dünya’da pek çok alanda aktif olarak kullanılmaktadır. Finans sektörüne yönelik kullanımından sonra farklı sektörlerde kullanılması için de önemli adımlar atılmaya başlanmıştır. Bazıları şunlardır:
- Dijital kimlik: Dijital kimlik hırsızlığı günümüzün en önemli güvenlik sorunlarından biri. Blockchain tabanlı dijital kimlik yönetimi sistemleri hem işletmeler hem de bireysel kullanıcılar için IoT destekli altyapı sağlar.
- Sürdürülebilir enerji: İş verimliliğini arttırma ve enerji dağıtımı maliyetini düşürme potansiyeli keşfedilen Blockchain teknolojisi sayesinde faturalandırma ve ödem konularında önemli adımlar atılmasına imkan verir.
- Kamu sektörü ve yönetim: Üstü düzey güvenlik sistemleriyle korunması gereken kamu sektörü için, daha hızlı aksiyon alınabilen, uygun maliyetli güvenlik sistemleri geliştirilebilmesinin yolunu açar.
- Sağlık sektörü: Yanlış verinin en büyük hasarı verebileceği sektör, sağlık sektörüdür. En küçük hata, hayat kayıplarına sebep olabilir. Bu sistemle daha hızlı ve güvenilir bir veri tabanı oluşturulabilmesi, Blockchain’in bu sektörde kullanılmasına olanak sağlar.
